9 Eylül 2012 Pazar

A Clockwork Orange(1971)



A Clockwork Orange, ne istediğini değil de ne istemediğini bilen yönetmen Stanley Kubrick 'in zirve filmi. Film, Kubrick 'in münzevi hayatının dışa vurumu, Malcolm McDowell 'in yükselişi ve çakılışı, oynamak için doğduğu film, sadece geleceğe değil geçmişe ve günümüze bir gönderme. 

Bu yazıda filmin konusundan çok nereye gittiğini anlatmaya çalışacağım. Anthony Burgess 'in romanından uyarlanan film 1971 yapımı ve 137 dakikadır. (Anthony Burgess için deepshot: yanlış teşhis nedeniyle bir seneden az ömrü kaldığını sanan yazar bu kısa sürede beş roman yazar. Bunlardan biri A Clockwork Orange 'tır. Kitabı okumayanlar için Aziz Üstel çevirisi tavsiyemdir.) Bildiğimiz ahlaki değerlerin daha farklı olduğu alternatif bir gelecek verir bize film. Alex(Malcolm McDowell) 'in hayatına kısa ama vurucu bir bakış atan A Clockwork Orange, gençlik kibirinin esiri olmuş sistemi reddeder bir halde çetesiyle beraber suç içindedir. İhanetle tanıştıktan sonra sistemin bir getirisi olarak ıslah edilmenin ne olacağıyla tanışmak zorundadır. Ama iktidarın onu topluma geri yollamak için farklı düşünceleri vardır. Suç, ihanet, ceza, ıslah, iyileşme, topluma geri sürülme, tutunamama, arada kalma, kullanılma...

McDowell, içinde sakladığı cevherden mi bilinmez tek gerçek oyunculuğunu bu filmde biz yansıtır. Bunu da gençliğin verdiği masum kibirin altına saklayan psikopatı vererek başarır. Filmin başında Alex 'e duyulan nefreti izlerken yanında olanların ileride cezalandırıcı olması devlet ahlakına ne bir gönderme içerebilir ne de izleyicide imalı bir şekilde soru işaretleri bırakabilir. İzleyicide en başta tiksinme duygusu uyandıran karakter Pavlov 'un köpeklerinden çokta uzak olmayan bir yöntem ile topluma sürüldüğünde izleyicide oluşan tiksinme, acımadan öteye gidemez.

61 haftalık muhteşem gösteriminden sonra A Clockwork Orange 'ın İngiltere macerası Kubrick 'in isteğiyle sonlandırıldı. Filmin şiddet sahnelerinin insanları kışkırttığını düşünen basın, Kubrick Ailesi üstünde bir toplum baskısı oluşturdu. Asıl gerçekse İngiliz bürokrasisine göndermelerde bulunması kesinlikle olamazdı!

Kubrick, filmde uzak durulması gereken bütün değerlere bir göz gezdiriyordu. İktidar mücadelesi, dine bakış açısı, aile anatomisi, yani sistemin çarkı olan her şeyin bulunabileceği yer A Clockwork Orange. Bu da filmin uzun süre yasaklanmasına, bazı ülkelerde gösterimden kaldırılmasına neden olacaktı. Bu yüzden küçük bir duraklama çağı yaşadı A Clockwork Orange.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder